Վանևանի վանք

Վանևանի վանքը պատմական հայկական վանք է, որը գտնվում է Հայաստանի Գեղարքունիքի մարզում՝ Վանևան գյուղի մոտ։ Հիմնադրվել է 9-րդ դարում, այն պատվիրել է Սյունիքի մարզի Մարզպան իշխանը, ով համալիրը նվիրել է Մարիամ Աստվածածնին։ Վանքը բաղկացած է երկու գլխավոր եկեղեցիներից՝ Սուրբ Աստվածածին (Սուրբ Աստվածածին) և Սուրբ Գրիգոր (Սուրբ Գրիգոր), երկուսն էլ ցուցադրում են միջնադարյան հայ շինարարների ճարտարապետական ​​կարողությունները։ Ավելի մեծ եկեղեցին՝ Սուրբ Աստվածածին, ունի կենտրոնական գմբեթ և խաչաձև ձևավորում, որը բնորոշ է հայկական եկեղեցական ճարտարապետությանը, իսկ ավելի փոքր Սուրբ Գրիգորն ունի ուղղանկյուն հատակագիծ։

Վանքը կրել է զգալի վնասներ և անտեսման ժամանակաշրջաններ, հատկապես մոնղոլների արշավանքների և հետագա դարերի ընթացքում: 20-րդ դարում վերականգնողական աշխատանքները նպատակ են ունեցել պահպանել մնացած կառույցները և քարե բարդ փորագրությունները, որոնք արտացոլում են ինչպես կրոնական թեմաները, այնպես էլ գեղարվեստական ​​մոտիվները: Վանևանի վանքի մեկուսի և հանգիստ դիրքը ավելացնում է նրա հոգևոր մթնոլորտը՝ այն դարձնելով ուխտագնացության և պատմական հետաքրքրության վայր: Նրա պահպանված որմնանկարներն ու արձանագրությունները արժեքավոր պատկերացումներ են տալիս միջնադարյան Հայաստանի մշակութային և կրոնական կյանքի մասին: Այսօր Վանևանի վանքը վկայում է Հայաստանի հարուստ եկեղեցական ժառանգության և ճարտարապետական ​​հնարամտության մասին։